O Zamku w Mereczu
Merecz, położony u zbiegu rzek Niemna i Mereczanki, jest uważany od stuleci za strategiczne i kulturalne centrum regionu. W średniowieczu zamek w Mereczu był integralną częścią linii obronnej Niemna w wojnach z Krzyżakami. Zamek pojawia się kilkukrotnie w opisach szlaków Krzyżaków oraz w kronice Wiganda. Zamek w Mereczu pełnił nie tylko ważną funkcję obronną, stanowiąc także bazę wypadową dla ataków Litwinów na teren Zakonu. Wreszcie, aż do traktatu melneńskiego w 1422 r., był jednym z głównych ośrodków zachodnich peryferii państwa litewskiego.
W przywileju Jagiełły z 1387 r. wydanym dla Skirgiełły, Merecz został określony jako zamek prowincjonalny wśród zamków Księstwa Trockiego. W 1391 roku w dokumencie wydanym przez Jagiełłę stwierdzono, że bez zgody ówczesnego władcy Litwy zamki w Wilnie, Grodnie, Witebsku i Mereczu nie zostaną przekazane nikomu innemu. To niewątpliwie pokazuje znaczenie zamku w Mereczu w strukturze państwa, nawet w kontekście innych zamków położonych nad Niemnem.
Merecz był często odwiedzany przez władców Litwy i Polski w średniowieczu i później, gdyż leżał także na jednym z głównych szlaków wiodących z Wilna do Europy Zachodniej. Merecz po raz pierwszy jest bezpośrednio kojarzony z Witoldem Wielkim w kontekście wydarzeń z 1391 roku, kiedy wojska Witolda zdobyły zamek w Mereczu podczas bitew między Witoldem a Jagiełłą. Okazując względy Konradowi Wallenrodowi, Wielkiemu Mistrzowi Zakonu Krzyżackiego, Witold wysłał mu polskich i ruskich jeńców wziętych w bitwie. Zostali oni uwięzieni w Mereczu. Witold Wielki odwiedził Merecz co najmniej sześć razy. Na zamku w Mereczu Witold pisał listy do mistrza Zakonu i przyjmował zagranicznych posłów.
Niewiele wiadomo o wyglądzie zamku. Była to drewniana twierdza składająca się z dwóch części: zamku, który stał na wzgórzu, oraz osady żołnierzy i rzemieślników, która znajdowała się na ufortyfikowanym podzamczu, ograniczonym dolinami rzek Niemna, Mereczanki i rzeczki Stangi.
Dzisiaj z zamku nie pozostało nic, poza wzgórzem zamkowym, które wyróżnia się w krajobrazie, którego duża część została zniszczona przez wody Stangi na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie jest to bardzo popularne miejsce turystyczne, a panoramiczny widok rozciągający się z kopca zamkowego na Niemen i Mereczankę jest uważany za jeden z najpiękniejszych w południowej Litwie. Obecnie dzięki pracownikom Muzeum Regionalnym w Mereczu, mieszczącym się na centralnym placu miasta w miejscu dawnego ratusza, można wziąć udział w wycieczce po terenie dawnego zamku oraz mieście i obejrzeć zachowane eksponaty.