O Zamku w Bielsku Podlaskim
W Bielsku Podlaskim, rzeką Białą, w miejscu zwanym Łysą Górką lub Górą Zamkową, w średniowieczu istniało obronne ruskie grodzisko. Zbudowano je na sztucznie usypanym wzniesieniu prawdopodobnie w XII w. Pierwsza wzmianka o istniejącej tu warowni pochodzi z 1253 r. Był to drewniany gród z ziemno-drewnianymi obwarowaniami. W latach dwudziestych XIV w. tereny, na których położony jest Bielsk, ostatecznie przejęła Litwa.
Litewscy władcy umocnili warownię, która stała się częścią pogranicznego systemu obronnego na Podlasiu. W Bielsku kilkakrotnie przebywał Jagiełło, wielki książę litewski, a następnie król Polski, który w końcu tego stulecia odpoczywał tu, podróżując między Wilnem a Krakowem. W 1408 r. Jagiełło przekazał Bielsk wielkiemu księciu litewskiemu Witoldowi. Gród stracił funkcję obronną.
W 1430 r. Witold ustanowił w Bielsku swojego namiestnika. Wielki książę nakazał także budowę drewnianego dworu, który miał być lokalnym centrum administracyjnym. Okazały dwór, tzw. zamek Witolda, wzniesiono po drugiej stronie rzeki, kilkaset metrów od grodu. Nieopodal zamku, który był siedzibą starostwa, powstała osada Bielsk. Pod koniec XV w. miasto zostało lokowane na mocy przywileju wydanego przez wielkiego księcia Aleksandra Jagiellończyka.
Wielcy książęta litewscy i królowie polscy chętnie zatrzymywali się w bielskim dworze, który zapewniał wszelkie wygody. W 1564 roku, w trakcie obrad Sejmu litewskiego z udziałem króla Zygmunta Augusta, drewniany kompleks budynków spłonął w pożarze wywołanym od uderzeniem pioruna. Nową, mniej okazałą siedzibę starosty wzniesiono w innym nieodległym miejscu.
Zamku Witolda w Bielsku nigdy nie odbudowano. Obecnie teren, na którym prawdopodobnie stał zamek, znajduje się w granicach miasta Bielsk Podlaski (obszar utworzony przez obecne ulice: Zamkową, Józefa Poniatowskiego i Gabriela Narutowicza). Rejon ten od wieków jest intensywnie użytkowany gospodarczo. Nie zachowały się żadne pozostałości i szczegółowsze opisy. Nie wiadomo, jak wyglądał zamek Witolda.
W czasie licznych pożarów i wojen w XVII w. zniszczeniu uległy także resztki dawnej warowni na Górze Zamkowej. W XIX w. najpierw pruskie władze zbudowały w miejscu prochownię, a następnie rosyjskie władze zburzyły prochownię i wzniosły kaplicę dla żołnierzy stacjonujących w Bielsku. W międzywojennej Polsce kaplicę rozebrano.
Obecny wygląd Góry Zamkowej i jej otoczenie przybrały podczas niemieckiej okupacji w latach drugiej wojny światowej. Wyrównano kształt wzniesienia, wytyczono alejki parkowe, wykopano kanały i staw. Współcześnie Góra Zamkowa ma siedem metrów wysokości, w dolnej części obwód wynosi 213 m, a górnej – 124,6 m.
Adres: 17-100, ul. Zamkowa, 14A, Bielsk Podlaski
Przydatne informacje turystyczne:
Informacja Turystyczna dla Bielska Podlaskiego – https://umbielskpodlaski.pl/dla-turysty/
Muzeum Obojga Narodów w Bielsku Podlaskim – https://muzeumpodlaskie.pl/oddzialy/muzeum-obojga-narodow-w-bielsku-podlaskim/